Tehranda parlament binasında yeni seçilən prezident Məsud Pezeşkianın andiçmə mərasimi oldu. Prezidentin andiçmə mərasimində 80 dövlətin rəsmiləri iştirak edib. 80 dövlət rəsmisinin arasında Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan və Azərbaycanın baş naziri Əli Əsədov da yer alıb. Baş nazir Nikol Paşinyanı Məsud Pezeşkian və İranın ali lideri Əli Xamenei qəbul edərkən, Əli Əsədovu isə vitse-prezident Məhəmməd Rza Arif qəbul edib. Pezeşkian isə sadəcə iyulun 31-i Azərbaycanın baş nazirini qəbul edib. Görüşdə Azərbaycan ilə İran arasında dostluq və qardaşlıq əlaqələrinin müxtəlif sahələrdə uğurla inkişafından məmnunluq ifadə olunub. Amma bu məmnunluq ifadəsində nə qədər səmimiyyət var?

Maraqlısı da budur ki, Əli Xamenei Paşinyan ilə görüşdən sonra öz “X” hesabında paylaşım edib. Paylaşımda qeyd olunub ki, Zəngəzur marşurtu Ermənistanın zərərinədir. İran İslam Respublikası Zəngəzur marşrutunu Ermənistanın ziyanına hesab edir və bu mövqeyində qalmaqda dayanıqlıdır. Paşinyan isə buna cavab olaraq bildirib ki, Ermənistan öz ölkəsinin ərazisində heç bir regiondan kənar marşrutu tanımır. 

Bu postu farsca yazmaqla yanaşı, eyni zamanda həm azərbaycanca, həm də türkcə yazması açıq-aydın ötürülən mesajın göstəricisidir. Bəs İran niyə yenidən bu işə qarışır? Burada əsas məqsəd nədir? İran Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı maneə yarada bilərmi?

Mövzu ilə bağlı "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə açıqlama verən təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert İlham İsmayılın sözlərinə görə, Əli Xameneini “ Zəngəzur dəhlizi İrana ziyandır” desə idi daha doğru olardı.

“Çünki İran özünün nəzarətindən kənar Türkiyə ilə Azərbaycan arasında və bunun davamı olan Mərkəzi Asiyadakı türk dövlətlərini birləşdirən yolun olmasını heç istəmir. Zəngəzur yolunun Ermənistan üçün xeyrindən başqa heç bir zərəri yoxdur. Ermənistan həm yoldan aldığı maliyyə gəlirlərinə, həm də Rusiyaya dəmiryol və quru yol çıxışına görə maraqlı tərəfdir. Eyni zamanda, İran bu yolun birbaşa Ermənistanın nəzarət etməsini dolayısı ilə Qərblə bağlayır, bu səbəbdən də əleyhinədir”. 

Ekspert deyir ki, yola Rusiya nəzarət edərsə, İran bunu sükutla qarşılayacaq. Sadəcə olaraq, İran Rusiyanın Cənubi Qafqazda perspektivini dumanlı gördüyünə görə, bu yolun Ermənistanın və ya Qərbin nəzarətində olmasının və bu yoldan Türk dünyasının birbaşa əlaqəsinin əleyhinədir. İran ərazisindən keçən alternativ yol İranın Türkiyə və Azərbaycana təzyiq vasitəsi ola bilər, ona görə də İran Zəngəzur yolunun Ermənistanın da əleyhinə olduğunu vurğulayır.

“Baş nazirlərin İrana getməsi məsələsinə gəldikdə isə, status eyni olsa da parlamentli respublikanın Baş naziri ilə prezident üsul idarəli dövlətin baş naziri arasında fərq hər iki tərəf üçün aydındır. Pezeşkianın Paşinyanı qarşılaması ilə öldürülüən İsmayil Haniyənin qarşılamasında da fərq açıq görünür. Paşinyanı Haniyə kimi qucaqlayıb öpmədi. Eyni zamanda Pezeşkiandan inqilabi dəyişiklik gözləmək sadəlövhlük olar. Qəbuletmədə zaman məsələsinin önəmi yoxdur. Əsas münasibətdir. Arzulayaq ki, münasibətlər yaxşılaşsın”.

İ.İsmayıl vurğulayır ki, İran Ermənistanla daha isti münasibətlərdədir. İranla Ermənistan arasında daha çox strateji yaxınlıq var, nəinki Azərbaycanla. İran Ermənistanı dəstəkləməklə Azərbaycana qarşı istifadə edib və edir. Amma, Ermənistanın açıq Qərbyönümlü siyasətinin sonunda bölgəyə daha çox kənar qüvvələrin gəlmə ehtimalının artdığı İran üçün gizli deyil və Azərbaycanla münasibətlərində inqilabi olmasa da, bəzi dəyişiklilər etdiyi hiss olunur. Bu siyasi xəttə İran daxilində maneə olan qüvvələr də var və bu səbəbdən Pezeşkianın davranışlarında bir ehtiyatlılıq hiss olunur. Hər halda yeni İran prezidentindən Azərbaycanla münasibətlərin normallaşması barədə gözləntilər var və ümid edək ki, bu gözləntilər Azərbaycanın maraqlarının əleyhinə olmayacaq.

“İran elə bilir ki, Zəngəzur dəhlizi açıldıqdan sonra buradan təkcə Azərbaycan və ya Türkiyə deyil, NATO-da istifadə edə bilər. Ona görə də İran hakimiyyəti bu dəhlizin açılmasına heç bir halda razı deyil”.

Bu sözləri isə siyasi şərhçi Sədrəddin Soltan saytımıza açıqlaması zamanı bildirib.

S.Soltan deyir ki, dəhlizi gözdən salmaq və ləkələmək üçün müəyyən şər və böhtanlar irəli sürürlər. Ermənistanın həmin xətlə Avropa və Mərkəzi Asiyaya çıxması mümkündür. Ermənistan Azərbaycan və Türkiyə ilə əməkdaşlığa hazırdır, amma İran hakimiyyəti bu əməkdaşlığı dəstəkləmir. İran istəyir ki, Ermənistan Rusiyadan sonra ən çox ondan asılı olsun. Bu yol ilə də İran Ermənistan vasitəsi ilə regionda Türkiyə və Azərbaycana təyziq göstərmək istəyir. Ona görə də Zəngəzur dəhlizinin açılmasına mane olmaq istəyir.

Mədinə Useynova

27 sentyabr şanlı vətən tarixinin başlanğıcı, eyni zamanda anım günüdür.

Bu sözləri millət vəkili Naqif Həmzəyev "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə açıqlamasında bilidirib.

Onun sözlərinə görə, 30 ilə yaxın işğal dövründə Azərbaycan xalqı səbirsizliklə topraqlarımızın işğaldan azad edilməsini gözləyirdi. Çox təəssüf ki, beynəlxalq ictimaiyyət problemin sülh yolu ilə həllinə töhvə verə bilmədi. Təcavüzkar Ermənistana bir dəfə də olsun sanksiyalar tətbiq olunmadı. Azərbaycan dövləti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında ordumuzu yenidən gücləndirə bildi və iqtisadiyyatımız yenidən formalaşaraq Azərbaycan güclü qüvvətli dövlətə çevrildi.

“Problemin sülh yolu ilə həll olmayacağı təqdirdə hərb yolunun seçilməsinin hazırlıqları tamamlandı. Ermənistan nəinki sülh yolu ilə torpaqlarımızı geri qaytarmaq, onlar yeni torpaqlar işğal etmək, hətta Azərbaycanı daha çətin vəziyyətə salmaq niyyətində idilər. Ermənistan tərəfindən törədilən təxribatın qarşısını almaq üçün əks hücuma başlayan ordumuzun başqa çıxış yolu yox idi. 27 sentyabrda başlayan bu hücumlar Vətən Müharibəsinin başlanması üçün əsas oldu. Biz şəhidlər verdik. Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin, qazilərimizə can sağlığı versin. Şükürlər olsun ki, alnımızdakı qara ləkələr təmizləndi və biz işğala son qoyduq”.

Deputat bildirib ki, bu şərəfli yol Azərbaycan üçün yeni reallıqlar yaratdı. İndi Azərbaycan xarici siyasətində daha müstəqildir. Biz 27 sentyabr kimi şərəfli tarixi yaşadıq və Azərbaycan tarixində dönüşə imza ata bildik. Çox xoşbəxt xalqıq ki, biz şərəfli zəfər günlərini yaşıdıq. Xalq, ordu və liderimizin rəhbəri bu zəfəri şərtləndirdi. Bu gün də biz bu birliyi bərabərliyi qoruyuruq.

Mədinə

Biz Azərbaycanın tarixində ölkədə ən önəmli tarixi günü yaşayırıq və bu tarixi yazanlar da əbədi olaraq Azərbaycan hərb tarixində unudulmaz bir iz buraxaraq, İkinci Qarabağ savaşında qazanılan qələbə hər zaman gələcək nəsillərdə də öyrəniləcək və qürur mənbəyi kimi tanınacaq.

Bunu ehtiyatda olan polkovnik, Qarabağ müharibəsi və Silahlı Qüvvələrin veteranı, hərbi ekspert Şair Ramaldanov "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə açıqlamasında deyib.

“Cəmiyyətdə, xalqımızda bir səbr kasası dolmuşdu, artıq boğaza yığılan Azərbaycan xalqı işğalla barışmayaraq, ərazi bütövlüyümüzü bərpa etməyə hazır olduğunu dəfələrlə bildirmişdir”.

Ekspert qeyd edib ki, 44 günlük müharibədə Aprel döyüşləri bir sınaq idi. Ona görə ki, aprel hadisələrində Azərbaycan ordusu nəyə qadir olduğunu göstərdi, Azərbaycanın hansı risklərlə üzləşəcəyi açıq-aydın istiqamətlərdə müəyyənləşdi.

Şair Ramaldanovun sözlərinə görə, Tovuz hadisələrində Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə çağırış məntəqələrində artıq insanlar könüllü olaraq yazılmağa başladı. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı aprel hadisələrindən sonra özü formalaşdırdığı, dünyada 53-cü yerdə ən güclü ölkələr arasına çıxardığı orduya yüksək qiymətini Aprel döyüşlərindən sonra vermişdi ki, Azərbaycan ordusu qısaca bir zamanda işğalçı qüvvələri darmadağın edib, ərazi bütövlüyümüzü bərpa etməyə qadir oldu. Ancaq xaricdən ola biləcək risklər hər an bizim döyüşlərimizi dayandıra biləcək güclər hələ də var idi və İlham Əliyev Tovuz hadisələrindən sonra “diplomatiyada hücum” deyərək bir fikir işlətdi. Azərbaycan prezidenti məhz beynəlxalq diplomatiya döyüş meydanında hücuma keçərək, bu məqamı yetişdirdi və apardığı müdrik xarici siyasət nəticəsində qələbəni qazandı.

Hərbi-ekspert bildirib ki, İlham Əliyevin apardığı siyasət nəticəsində beynəlxalq kürsülərdə Azərbaycanın hansı yolla olursa-olsun, öz torpaqlarını azad etməsi ilə bağlı artıq fikir formalaşdı. Türkiyə, Pakistan kimi dost ölkələr Azərbaycanı dəstəkləyəcəyini elan etdi və artıq əks-hücum İkinci Qarabağ savaşı başlayanda məhz bu iki qardaş və dost ölkələr həmin ola biləcək risklərin qarşısının almasında Azərbaycanla bir oldular. Azərbaycan öz tarixi, haqq işini BMT-nin 4 qətnaməsini faktiki şəkildə öz gücü ilə yerinə yetirməyə başladı.

“30 il müdafiədə olan düşmənin və yetəri qədər güclü silahlarla təchiz edilən, hətta o silahlar demək olar ki, beynəlxalq silahlanmasına nəzarət edən qurumdan da gizlədilirdi. Həmin o qurumlar Azərbaycana və Ermənistana gəlsə də, “Dağlıq Qarabağ”a girə bilmirdilər və belə olduğu halda Ermənistan öz silahlarını “Dağlıq Qarabağ”da gizlədirdi və artıq Azərbaycan əks-hücum əməliyyatına başlayanda düşmənin nə qədər gizli şəkildə silahlandığını biz real vəziyyətdə şahidi olduq”.

İlham Əliyevin Rusiya mediasına verdiyi müsahibəsində qeyd etmişdi ki, “Qarabağın azadlıq planı daim mənim masamın üzərində olub və biz daim o masanın üzərində lazım olan dəyişiklikləri işləmişik”. 44 gün ərzində İlham Əliyevin də dediyi kimi, işğalçı qüvvələri darmadağın edib, ərazi bütövlüyümüzü bərpa etməyə nail olduq. İlham Əliyevin verdiyi əks-hücum əmri ilə demək olar ki, xalqımızın, cəmiyyətimizin çoxdan gözlədiyi tarixi hadisəyə imza atdı. Xalq da öz liderinin ətrafında sıx şəkildə cəmləşərək, ona öz hərtərəfli dəstəyini göstərdi və bir yumruq kimi birləşərək düşmənin başını əzdi”.

Bir hərbçi kimi deyə bilərəm ki, hər bir savaşın insan itkisinin və digər itkilərin hesablanması aparılır. Azərbaycanın isə Ali Baş Komandan tərəfindən idarə olunan döyüşlərdə itkilərimiz heç bir normativə sığmayan qədər az oldu. Deyərdim ki, bu taktika hərbi elmdə yeni bir nailiyyət, nəticə oldu. Çünki, hesablamalarda itkilərimiz, olan itkilərdən ən azı 10 və daha çox qatını göstərirdi. Ancaq Azərbaycan əsgərinin peşəkarlığı, vətənpərvərlik ruhunun yüksək olması, aparılan döyüş və qərargah hazırlıqları, irimiqyaslı hərbi təlimləri Azərbaycanın özünəməxsus XXI əsrin tələblərinə cavab verən və bu prosesləri öz vəzifə çərçivəsində idarə edən sərkərdə öz ordusunu yaratdı”, - deyə ekspert vurğulayıb.

Aminə Nəzərova

44 günlük Vətən Müharibəsi Azərbaycan tarixinin ən şanlı səhifələrindən biridir.

Bunu "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə açıqlamasında millət vəkili Tahir Mirkişili deyib.

O qeyd edib ki, Müzəffər Ali Baş komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi və qətiyyəti ilə Azərbaycan ordusu 44 gün ərzində qəhrəmanlıq göstərərək şəhidlərimizin müqəddəs qanı hesabında 30 ildən çox işğal altında olan torpaqlarımızı azad etdi, düşməni məhv etdi. Bu müharibə həm də bütün azərbaycanlılar üçün ləyaqət müharibəsi isə. Biz uzun illər ərzində üzərimizdə olan qara ləkəni təmizlədik.

“Bu müharibə Azərbaycan dövlətinin gücünü, dövlət başçısının iradəsini, qətiyyətini və diplomatik bacarığını bütün dünyaya nümayiş etdirdi. XXI əsrdə öz ərazi bütövlüyünü tam təmin edən ölkə kimi tarixə düşən Azərbaycan, həm də haqq və ədaləti beynəlxalt təşkilatların deyil, öz gücü ilə bərpa edən yeganə ölkə oldu.

Bu möhtəşəm qələbənin əldə edilməsidə Azərbaycan xalqının öz lideri cənab İlham Əliyevə sonsuz sevgisi və inamı müstəsna rol oynadı. Bu zəfər regionda bütün reallığı bizim xeyrimizə dəyişdi, sülh və inkişaf üçün yeni yollar və imkanlar yaratdı. Əminəm ki, indidən sonra da dövlətimiz Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə daha da güclənərək qələbəmizi əlimizdən almaq istəyən qüvvələrə daim layiqli cavab verərək regionun inkişafında öz töhvəsini verəcək, xalqımızın təhlükəsiz və layiqli həyat içində daim yaşamasını təmin edəcəkdir”, - deyə o sonlandırıb.

Bu gün Azərbaycan xalqı milli ləyaqət, şərəf, qürur, milli birlik və həmrəylik rəmzi olan, Respublikamızın ərazi bütövlüyü və suverenliyi uğrunda canından keçmiş əziz şəhidlərimizin müqəddəs xatirələrinin Anma gününü minnətdarlıq və ehtiramla qeyd edir.

Bu sözləri "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə açıqlamasında millət vəkili Məlahət İbrahimqızı deyib.

O qeyd edib ki, bu gün Azərbaycan Xalqının hər bir oğlunun dünyaya Vətənin bir qarış torpağı uğrunda qəhrəmanlıq, rəşadət, şücaət nümunəsini bəyan etdiyi gündür.

"Bu gün Müzəffər Ali Baş Komandanımızın “irəli” əmri ilə haqq və ədalət uğrunda çoxəsirlik tarixi olan Xalqın tək yumruq və tək ürək kimi erməni faşizmi və onu dəstəkləyənlərə qarşı barışmaz mücadilə və dirəniş günüdür. Bu gün həm də əziz şəhidlərimizin qanı ilə yazılmış möhtəşəm Zəfər dastanının ilk səhifələridir.

Allah bütün Şəhidlərimizə rəhmət etsin. Məkanları cənnət və məqamları ali olsun. Azərbaycan var olduqca şəhid və qazilərimizə borclu olacağıq. Unutmayacağıq, Unutdurmayacağıq", - deyə o sonlandırıb.

26 sentyabr 2024-cü il tarixində Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov və Ermənistan xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan BMT Baş Assambleyasının 79-cu sessiyası çərçivəsində ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin təşəbbüsü və iştirakı ilə Nyu Yorkda görüş keçiriblər.

Tərəflər mümkün qısa müddət ərzində Sülhün və dövlətlərarası münasibətlərin təsis edilməsi haqqında Sazişin yekunlaşdırılması üçün əlavə səylərin göstərilməsi barədə razılığa gəliblər.

Bu görüş ümumiyyətlə iki ölkənun münasibətləri üçün nə vəd verir? Həqiqətən Ermənistan müqavilənin imzalanmasına razızıdırmı? Bizi qarşıda gözləyən əsas məsələlər nələrdir?

Mövzu ilə "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə açıqlama verən siyasi ekspert Elşad Mirbəşiroğlunun sözlərinə görə, görüşün keçiriləcəyi gözlənilən idi.

"Görüşün keçiriləcəyi dövrə qədərki mövcud vəziyyət ondan ibarət idi ki, razılaşdırılmış məqamlar üzərindən Ermənistan tərəfi sülh sazişinin bağlanmasının mümkünlüyündən danışırdı. Paşinyan da bununla bağlı vurğulamışdı ki, razılaşdırılmış maddələr üzrə Azərbaycan-Ermənistan arasında sülh sazişi imzalana bilər. Nəzərə almaq lazımdır ki, bizim irəli sürdüyümüz şərtlər var və bu şərtlərin təmin olunmasının mahiyyəti ondan ibarətdir ki, Azərbaycan və Ermənistan arasında dayanıqlı sülh olsun. Bu həm də regionun gələcəyi üçün çox vacibdir. Amma Ermənistan tərəfi növbəti mərhələdə razılaşdırılmamış məsələlərin müzakirəsinin tərəfdarı olduğunu hər zaman nümayiş etdirir. Tez bir zamanda sülh sazişinin imzalanmasında ABŞ də maraqlı olduğunu göstərir. Bu baxımdan Blinkenin vasitəçiliyi ilə Ceyhun Bayramov və Ararat Mirzoyan arasında görüşün keçirilməsi, dövlətlərarası münasibətlərin yaradılması haqqında razılaşmanın başa çatdırılması ilə bağlı işlərin görülməsi özü-özlüyündə müsbət haldır. Amma sözsüz ki, burada həssas yanaşmanın tələb olunduğu məqamlar var".

Ekspert deyir ki, məqam ondan ibarətdir ki, bizim üçün prinsipial maddələrin təmin olunmadığı şəraitdə razılaşmanın imzalanması ABŞ-nin Cənubi Qafqazla bağlı geosiyasi maraqlarına cavab verir. Keçmiş təcrübəmizdən də xatırlayırıq ki, Ermənistan bu və ya digər məsələlərin üzərindən uzun müddətli manipulyasiyalar edə bilər. 30 il müddətində, keçmiş münaqişə vəziyyətində danışıqlarda necə manipulyasiya edirdisə, razılaşdırlmamış digər məsələlər üzərindən yenə manipulasiyalar edə bilər. Bu gün biz bir suala cavab axtarmalıyıq, görəsən Azərbaycan üçün məsələrin həll olunmasına maneə törədən nədir? Ermənistan öz konstitusiyasından Azərbaycana qarşı olan ərazi iddialarını çıxarmalıdır. Ermənistan bu məsələyə hər hansı bir formada bəraət qazandıra bilməz. Deməli, Ermənistan Azərbyacanla sülh istəmir və ərazi iddilarından əl şəkmək istəmir.

"Digər məsələ isə ATƏT-in Minsk qrupunun buraxılması ilə bağlı birgə müraciətin edilməsinə mane olan hansı amildir? Burada heç bir amil yoxdur, müharibə də yoxdur. ATƏT-in bundan sonrakı fəaliyətinə ehtiyac yoxdur. Ermənistan ATƏT-in fəaliyyətinin davam etdirilməsinin mümkünlüyündən danışır. Deməli, Ermənistan keçmiş münaqişə zəmninin hələdə qaldığı fikrini formalaşdırmaq istəyir. ATƏT fəaliyyətini davam etdirirsə, deməli Ermənistanın fikrincə onun tənzimlədiyi məsələ hələ də qalmaqdadır. Bunun özü də mahiyyət etibarı ilə həm Qərbin, həm də Ermənistanın maraqlarına cavab verir. Qərb istəyir ki, bu amildən istifadə edərək regiona müdaxilə etsin. Ermənistanın maraqlarına da ona görə cavab verir ki, Ermənistan indiki şərtlər daxilində anlaşma imzalayıb, sonra revanş imkanlarını saxlamaq istəyir. Bununla da Pşainyan göstərmək istəyir ki, mən gələcək revanş imkanlarını saxlamışam. Bununla da öz hakimiyyətini qorumağa çalışır.

Bizim üçün vacib olan digər məsələ isə sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyasının hansı xəritələrə istinad edərək həyata keçirilməsidir. Ümumiyyətlə, təmasların baş tutması və müzakirələrin aparılması çox müsbət haldır. Azərbaycan səmimiyyətlə sülh gündəliyini irəli aparır. Azərbaycanın addımları təkcə bizim özümüz üçün yox, bütün region üçün təhlükəsiz sülh şəraitində yaşamağa xidmət edir", - deyə, E.Mirbəşiroğlu sonda bildirdi.

Digər müsahibimiz Politoloq Əziz Əlibəyli deyir ki, ABŞ tərəfləri görüşdürməyə və Sülhün və dövlətlərarası münasibətlərin təsis edilməsi haqqında Sazişin yekunlaşdırılması üçün əlavə səylərin göstərilməsinə nail oldu. Burada əsas məqsəd sülh prosesinə dair mexanizmə nəzarəti ABŞ-nin əlində saxlamaq idi. İkinci bir məsələ isə görüşdən sonra Nikol Paşinyan BMT Baş Assambleyasının 79-cu sessiyasında çıxışı zamanı bəyan etdi ki, Ermənistan Azərbaycanla sülhə nail olmaq üçün konstitusiyada dəyişikliklərə hazırdır. Amma delimitasiya sənədi ilə bağlı Azərbaycan yekun sənədi təqdim etməyib. Nikol Paşinyan prosesləri Azərbaycan əleyhinə çevirməyə cəhd göstərdi. Üçtərəfli görüşdə özlərini təşəbbüskar tərəf kimi göstərirlər, Paşinyan isə digər tərəfdən Azərbaycanı günahlandırır. Bu da onların riyakar siyasətini göstərir.

Mədinə