Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması üçün əsas şərtlərdən biri Ermənistan konstitusiyasında dəyişikliklər edilməsidir. Çünki həmin konstitusiyada həm Azərbaycana, həm də Türkiyəyə qarşı ərazi iddiaları var.

Amma Ermənistan Ədliyyə Nazirliyindən bildirilib ki, Ermənistanda Konstitusiyaya dəyişiklik üzrə referendum 2027-ci ildə keçirilə bilər. Amma qarşıda hələ 3 il var…Belə olduqda isə bir sıra suallar ortaya çıxır.

2027-ci ildə ediləcək konstitusiya dəyişikliyi sülh müqaviləsinin imzalanması üçün çox gec deyilmi? Bu proses sülh müqaviləsinin imzalanma prosesini ləngidə bilərmi? Sülh müqaviləsinin imzalanması üçün bunu tezləşdirmək mümkündürmü?

Mövzu ilə bağlı "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə açıqlama verən Politoloq Mətin Məmmədli deyir ki, Ermənistanın Ədliyyə Nazirirliyi açıqlama verdi ki, konstitusiya ilə bağlı referendum 2027-ci ildə keçiriləcək:

“Bu açıqlamadan əvvəl Paşinyan Konstitusiya İslahatlar Şurasına tapşırıb ki, yeni konstitusiya layihəsini 2026-cı ilin sonuna qədər təqdim etsinlər. Yəni bu ondan xəbər verir ki, yaxın zamanlarda Ermənistan konstitusiyası dəyişməyəcək. Bu da sülh prosesinə öz mənfi təsirini göstərir. İki ölkə arasında sülh müqaviləsinin imzalanması üçün Ermənistan Azərbaycana qarşı olan ərazi iddialarını özündə ehtiva edən konstitusiyasını və digər normativ sənədlərini dəyişdirməlidir”.

Politoloq qeyd edir ki, Ermənistan qeyri konstruktiv mövqe nümayiş etdirir. Hətta biz onlara təklif etdik ki, yaxın zamanda konstitusiyanı dəyişdirmək mümkün olmasa belə, ən azından baza prinsiplərini razılaşdırmaq və çərçivə sənədi imzalamaq olar. Bu təkliflərə belə onlar qeyri müəyyən yanaşdılar. Bu da sülh prosesinə mənfi təsir göstərir, danışıqların ləngiməsinə səbəb olur.

Digər müsahibimiz hərbi-siyasi ekspert Azad İsazadənin sözlərinə görə, Ermənistan 2027-ci ilə qədər konstitusiyasını dəyişməyəsə, sülh müqaviləsi də imzalanmayacaq:

“Belə olduqda isə Ermənistan Azərbaycan arasındakı dövlət sərhədi tam formalaşmayacaq, praktiki bəzi yerlər cəbhə zonası kimi qalacaq, 3 il ərzində sərhədboyu atışmalar olacaq. Məsələ belə olduqda isə çox şey baş verə bilər. Sülh müqaviləsi bu gün Ermənistan üçün daha vacibdir. Ermənistan bu məsələni 2027-ci ildə həll edəcəksə, bu onun öz problemidir”.

A.İsazadə deyir ki, burda ikinci variant da var. Ermənistan Azərbaycana vədlər verməli və konstitusiya dəyişənə qədər keçid periodu elan olunmalıdır. Ermənistan Azərbaycanı inandırmalıdır ki, Azərbaycan  keçid periodunda sülh müqaviləsinə qol çəksin və 2027-ci ilə qədər gözləsin ki, referendumda bu məsələlər öz təsdiqini tapsın. Ermənistan 2027-ci ildə verdiyi vədlərə əməl etməsə, Azərbaycan da bu müqavilədən çəkilməlidir.

Mədinə Useynova

“Formula 1” yarışlarının Azərbaycanda növbəti dəfə start götürməsi heç şübhəsiz ki, dünyanın idman bayramına şahidlik etməsi deməkdir. Çünki, “Formula 1” yarışları dünyanı ən çox tamaşaçı cəlb edən və keçirildiyi məkanı dünyada ən çox reklam edən yarışlardan biridir.

"Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM" xəbər verir ki, bu sözləri açıqlamasında deputat Hikmət Babaoğlu bildirib.

Hikmət Babaoğlu deyib ki, “Formula 1” yarışının iştirakçıları üçün Bakı halqası bir əfsanədir. Çünki, bu halqa təbii şəhər relyefi və coğrafiyasında baş tutur, idmançılar üçün maraqlı sürprizlər yaradır ki, bu da həm tamaşaçılar, həm də professional iştirakçılar tərəfindən xüsusi rəğbətlə qarşılanır.

““Formula 1” yarışını təkcə idman yarışı kimi təqdim edə bilmərik, çünki bu hər şeydən öncə ev sahibliyi edən ölkəyə etibarın və məkanın təhlükəsizliyi ilə bağlıdır. Bütün idman növlərinin təhlükəsizliyi hər zaman ən yüksək səviyyədə təmin olunur, həmişə diqqət mərkəzində olur. Çünki bu, ən mühüm şərtlərdən biridir”.

Deputat qeyd edib ki, biz bu yaxınlarda Fransada Paris Yay Olimpiya Oyunlarının keçirilməsində nə qədər təhlükəsizlik məsələlərinin təhdid edən halların baş verdiyini gördük. Hətta idmançıların itməsindən tutmuş, onların müxtəlif xəstəliklərə düçar olmasına qədər müxtəlif məsələlərlə rastlaşdıq. Ancaq Azərbaycan uzun müddətdir ki, çoxsaylı beynəlxalq yarışlara ev sahibliyi edir. Heç birində bu təhlükəsizlik zəifliyi olmur. Əksinə olaraq, yüksək səviyyədə təşkil edilmiş olur.

“Düşünürəm ki, Azərbaycana maraq da, həm onun idman ölkəsi olması, həm də etibarlı təhlükəsiz tərəfdaşı olması ilə əlaqədardır”, - deyə H.Babaoğlu vurğulayıb.

Digər həmsöhbətimiz, Milli Məclisin deputatı Naqif Həmzəyev bildirib ki, “Formula 1” yarışlarının Azərbaycanda keçirilməsi yalnız idman tədbiri kimi deyil, eyni zamanda dünyada böyük izləyicisi olan bir kütləvi tədbir kimi də dəyərləndirilməlidir. Azərbaycanın xaricdə tanıdılması, təbliğ edilməsi, Azərbaycana olan marağın artırılmasında da bu gün mötəbər tədbirlərin çox böyük rolu var.

“Uzun illərdir ki, Azərbaycanda Bakı halqası üzrə “Formula 1” yarışı keçirilir. Bu yarış artıq ənənəvi hala çevrilib. Bu cür tədbirlər yaxın gələcəkdə də davam etdiriləcək. Biz inanırıq ki, yalnız “Formula 1” tədbirləri keçirilən ərəfədə deyil, ilin növbəti dövrlərində də Azərbaycana çoxlu sayda turist axınının baş tutmasında bu cür tədbirlərin böyük rolu olacaq. Biz xaricilərin Azərbaycana qarşı isti, xoş münasibətlərinin də məhz bu cür mötəbər tədbirlərdən sonra yaranmasını dəfələrlə şahidlik etmişik. Bu baxımdan düşünürəm ki, bu cür yarışlar mütləq keçirilməlidir”, - deyə deputat qeyd edib.

N.Həmzəyev vurğulayıb ki, yaxın gələcəkdə bu cür mötəbər tədbirlərin tək paytaxt Bakı şəhərində deyil, eyni zamanda paytaxtdan kənarda da keçirilməsi məqsədəuyğun olardı. Bu, Bakıdakı sıxlığın azalmasına gətirib çıxarardı, həmçinin digər regionlarımızın, böyük şəhərlərimizin tanıdılmasına və həmin yerlərə də turist axınının cəlb edilməsinə xidmət etmiş olardı.

“Ümumilikdə isə mən bu tədbirlərin uğurla keçirilməsi münasibətilə bütün təşkilatçıları təbrik edirəm və inanıram ki, bu cür mötəbər tədbirlər həmişə Azərbaycanda keçiriləcəkdir və Azərbaycanın artan nüfuzuna daha da dəstək olacaqdır”, - deyə millət vəkili sonlandırıb.

Bu gün Frank Şvabenin özünün siyasi fəaliyyətini tamamilə anti-azərbaycan ritorikaya həsr etdiyini çox açıq-aydın görürük. Bütövlükdə AŞPA-da təmsil olunanların bir çoxu reallıq hissini itirmiş, obyektivlikdən uzaq şəxslər kimi göz önünə gəlirlər.

İnsan haqlarından, demokratiyadan dəm vuran Frank Şvabe və onun timsalında AŞPA-dakı ermənipərəst dairələr Ermənistanda 52 günlük aclıq aksiyasından sonra həyatını itirən siyasi məhbus Mqer Yeqiazaryanın başına gətirilənlərə göz yumur.

Bu sözləri  "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə açıqlamasında politoloq Tural İsmayılov bildirib.

O, qeyd edib ki bu gün Ermənistanda müxalifətə qarşı həyata keçirilən basqıları görmürlər. Hələ də Nikol Paşinyana qarşı əsas müxalif qüvvələrdən biri hesab edilən Armen Aşotyan həbsdədir. Həbsə gətirilərkən məruz qaldığı siyasi təzyiqlər üzündən məhkəmə zalında ölən Armen Qriqoryanı heç kim unutmayıb və belə olan təqdirdə AŞPA-nın Ermənistanda baş verən bu hadisələri görməzdən gəlməsi və Frank Şvabenin Cənubi Qafqaz regionunda ancaq Azərbaycana “fokuslanması” Şvabe və Şvabe timsalındakıların nə qədər rəzil, qeyri-səmimi olduqlarını növbəti dəfə ortaya qoymuş olur.

Ekspert vurğulayıb ki, Frank Şvabe və AŞPA-nın içərisində erməni lobbisi ilə əlaqəli olan şəxslər kifayət qədər çoxdur və bu adamlar AŞPA-nın və bütövlükdə Qərb təsisatlarının, Qərb siyasi institutlarının nüfuzunu daha da zədələməklə məşğuldur. Bunlar əlbəttə ki, heç bir halda Qərb siyasi institutlarına baş ucalığı gətirmir.

“Frank Şvabenin fəaliyyətinin artıq anti-azərbaycan ritorikaya söykədiyini görürük. O, sanki özünün ağası olan siyasi dairələrə mesaj verməyə çalışır və hər gün Azərbaycan əleyhinə hansısa qəribə addımlar atmaqla, özünü bir növ anti-azərbaycan ritorikasının mərkəzində göstərməyə çalışır", - deyə T.İsmayılov bildirib.

Hesab edirəm ki, hər halda Şvabe kimi ölkələr arasında fərq qoyan, Azərbaycanla Ermənistana yanaşmalarda obyektivliyə söykənməyən adamların mövcud olması, təəssüf ki, bütün dünya siyasi sisteminin böyük utanclarından biridir.

Digər həmsöhbətimiz Milli Məclisin deputatı Bəhruz Məhərrəmov bildirib ki, bu gün Cənubi Qafqazda müşahidə olunan situasiya göstərir ki, Qərb konkret olaraq ABŞ və Fransa başda olmaqla özünü "beynəlxalq ictimaiyyət" kimi təqdim edən bir sıra subyektlər Cənubi Qafqazda sülh və sabitliyi arzulamır.

“Parçala və hökm sür siyasətini rəhbər tutan həmin subyektlər üçün regionda münaqişələr öz maraqlarını diqtə etmək üçün ən yaxşı vasitədir və 30 il ərzində məhz bu mexanizmdən istifadə edərək, vasitəçəlik missiyası ilə pərdələnərək regionda təsir və nüfuz dairələrini genişləndirməyə cəhd ediblər. Lakin Azərbaycanın Vətən müharibəsi və antiterror əməliyyatlarındakı qələbələri ilə dəyişən reallıq bu gedişata son qoydu. Həmçinin, 2010-cu ildən etibarən Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyəti institutlarının faəliyyətinin şəffaflaşdırılması regionda maraqlarını 5-ci kalon vasitəsilə diqtə Qərbi bu alətdən də məhrum etdi. Nəticə etibarilə biz bu gün Qərbin pərdəarxası tədbirlərlə yox, açıq radikal ritorikasına şahidlik etməkdəyik”.

Deputat bildirir ki, məsələ bundadır ki, daha öncə Ukrayna və Gürcüstanın timsalında dövlətlərdən tələ yemi kimi istifadə etmələri Qərb imperializminə bu bölgədə inam və etimadı sıfıra endirib. Qərbin daha öncə sınadığı təbliğat vasitələri, habelə təsir üsulları artıq regionda keçərli deyil. Nəticə etibarilə ABŞ və Fransanın timsalında biz həmin subyektlərin artıq regionda açıq şəkildə mübarizəyə qoşulduqlarını, bu məqsədlə Ermənistandan istifadə edərək, bu ölkənin hücum silahları və siyasi dəstəklə təmin edərək yeni qarşıdurmaya yol açmaq istədiklərinə şahidlik etməkdəyik.

“Həmin subyektlər eyni zamanda regionda yaranmış sülh üçün unikal imkanları heçə endirmək, Azərbaycan və Ermənistan arasında başlanan və vasitəçəsiz formada müəyyən uğurlara gətirib çıxarmış danışıqların fiyaskoya uğraması üçün bütün imkanları səfərbər ediblər. Lakin Azərbaycanın regionda əməliyyat şəraitinə nəzarət etməsi, həmçinin artan hərbi-siyasi imkanlar bu kimi cəhdləri heçə endirir və nəticə etibarilə biz bu gün regionda məhz Azərbaycanın diqtə etdiyi konfiqurasiyanın getdikcə daha da möhkəmlənməsinə şahidlik etməkdəyik”,- deyə millət vəkili sonlandırıb.

Aminə Nəzərova

Sentyabrın 8-də Ermənistanın müdafiə naziri Suren Papikyan Cənubi Koreyaya işgüzar səfərə gedib. Bundan əvvəl, sentyabrın 6-da Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan Seula səfər edərək bir sıra görüşlər keçirib. Rəsmi məlumata görə, səfər çərçivəsində sentyabrın 9-da Papikyan "Hərbi sahədə məsul süni intellekt" sammitinin açılış mərasimində iştirak edib. Bundan əlavə, Papikyan sentyabrın 10-da nazirlərin işçi naharında və müzakirələrdə iştirak edib. Masa arxasında Koreya Respublikasının müdafiə və xarici işlər nazirləri, Sinqapur və Finlandiyanın müdafiə nazirləri, eləcə də sahə üzrə ekspertlər əyləşiblər. Nahar zamanı ikitərəfli və çoxtərəfli əlaqələrin inkişafı, beynəlxalq və regional təhlükəsizliyə çağırışlarla bağlı məsələlər müzakirə olunub.

Seulda danışıqlar aparılıb, daha sonra Cənubi Koreya silahlarının Ermənistana tədarükü ilə bağlı razılıq əldə olunub. Xüsusilə, tankların alınması imkanları nəzərdən keçirilib. Söhbət K1 və K2 “Qara Pantera” tankından, digər silah növlərindən gedir. Qeyd edək ki, K2 "Qara Pantera" Cənubi Koreya ordusunun Müdafiə İnkişafı Agentliyi və "Hyundai Rotem" ("Hyundai Motors"un bölməsi) tərəfindən hazırlanmış əsas döyüş tankıdır. Ermənistanın göz dikdiyi ölkələr sırasına Yaponiya da əlavə oluna bilər. Qeyd edək ki, Azərbaycanın Cənubi Koreya və Yaponiya ilə güclü ikitərəfli əlaqələri var, o cümlədən iqtisadi sahədə.

Ümimiyyətlə Cənubi Koreya və Yaponiya niyə Ermənistana kömək edir? Burada əsas səbəb ABŞ-dir? Niyə Ermənistana və Gürcüstana bu ölkələr viza güzəştləri tətbiq edir, amma Azərbaycana yox? Səbəb bu ölkələrin Qərbə olan meyilliliyidirmi?

Mövzu ilə bağlı "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə açıqlama verən millət vəkili Arzu Nağıyevin sözlərinə görə, bu məsələlərdə Ermənistandan vasitəçi kimi istifadə edirlər:

“Əsas məqam odur ki, bu gün Ermənistan KTMT-in üzvü olaraq mütləq şəkildə bu təşkilatdan tam imtina etməlidir. Sonra isə hanısa NATO blokuna qoşulub, silah alveri üçün əlaqə yaratmalıdır. Burada əsas məqam Rusiyaya qarşı yönəlmiş addımlardır. Digər tərəfdən də bu, Cənubi Qafqazda nüfuzlarını genişləndirmək üçün NATO-nun oynadığı oyundur. Rusiya da buna adkevat cavab verməlidir. Məlumdur ki, onlar Ukrayna vasitəsi ilə istədiklərinə nail ola bilmədilər”.

Millət vəkili deyir ki, Gürcüstan və Azərbaycan onların diktəsi ilə heç bir problemi həll etmək istəmir. Əslində bu situasiyada İran da öz sözünü deməlidir. Çünki regiona NATO silahları gəlir və İran susur. Azərbaycanın həm Yaponiya, həm Cənubi Koreya, həm ABŞ, həm də digər NATO dövlətləri ilə münasibəti yüksək səviyyəlidir. İstər enerji, istər iqtisadi, istər siyasi, istərsə də hərbi məsələlərin həllində bu dövlətlər ilə çox ciddi əlaqələrimiz və müqavilələrimiz var. Buna baxmayaraq, vasitəçi kimi Ermənistanı seçərək müəyyən məsələləri həll etməyə çalışırlar.

“Azərbaycan bu gedişatın hər birinə hazırdır. Dünya da başa düşməlidir ki, öz müstəqil daxili və xarici siyasətini həyata keçirən Azərbaycan bütün bu fəsadlara mütləq şəkildə cavab vermək imkanındadır. Regionda nə qədər ki, bu problemlər yaşanırsa, bu, gələcəkdə alovlanacaq ocaqları söndürməyə imkan verməyəcək. Ermənistan da onu başa düşür ki, nə Yaponiya, nə də Cənubi Koreyadan bu qədər silah almaq iqtidarında deyil. Mütləq şəkildə bunun üçün ciddi maliyyə dəstəyi lazımdır. Tənəzzülə uğramış iqtisadiyyatını bərpa etməkdənsə, silah almağı daha üstün tuturlar. Bunların hamısı Azərbaycanın suverənliyini, ərazi bütövlüyünü təhlükəyə atmayacaq. Çünki Azərbaycanın Ermənistana lazımi cavab verməyi üçün kifayət qədər silahı və potensialı var. Nə Yaponiya, nə də Cənubi Koreya Azərbaycana qarşı öz mövqeyini dəyişən deyil. Bu, sadəcə NATO-nun, daha doğrusu Qərbin diqtəsi ilə atılan addımlardır”.

Digər müsahibimiz hərbi-siyasi ekspert Ədalət Verdiyev isə deyir ki, Ermənistanın Cənubi Koreya və ya Yaponiya ilə hərbi sahədə əməkdaşlıq etməsi hər iki ölkənin daxili işidir, lakin bu proseslərə qarşı Azərbaycanın həmin ölkələrdəki səfirlikləri öz etiraz səsini qaldırmalıdır.

“Səfirlik nümayəndələri işğalçı ölkənin törətdiyi soyqırımı faəliyyətlərini Cənubi Koreya və Yaponiya rəhbərliklərinə bir daha çatdırmalıdır. Silahlanmaq məsələsinə gəldikdə, Cənubi Koreyanın K1 və K2 tanklarını Ermənistana verməsi bu yaxınlarda baş tutmayacaq. İlk növbədə bunun üçün Ermənistanda infrastruktur mövcud deyil, eyni zamanda bu tankların servis ilə bağlı məsələlər kifayət qədər qəliz məsələdir. Nəzər salsaq görərik ki, Ermənistan ərazisində Rusiya tanklarından başqa heç bir ölkənin tankı yoxdur”.

Ekspert bildirir ki, bu tip səfərlər daha çox Ermənistandakı daxili auditoriyanı sakitləşdirmək üçün planlaşdırılır. Digər tərəfdən isə Ermənistan hakimiyyəti etdiyi səfərlər ilə qərbdən, xüsüsilə ABŞ və Fransadan daha çox maliyyə vəsaiti əldə etməyə çalışır. Eyni zamanda, Ermənistanda vaxtı ilə silahlanmaya erməni diasporası böyük dəstək verib. Ona görə də, əlavə vəsaitlər əldə etmək üçün yeni danışıqların aparılması və müqavilələrin imzalanması kifayət qədər karlı amil kimi təqdim olunur. Ermənistan tərəfi illərlə bu məsələləri müzakirə edir, amma silahların verilməsi kifayət qədər zaman tələb edir. Bəzi silahları 10 ildən tez almaq ümumiyyətlə mümkün olmur. Xüsusilə Ukrayna-Rusiya, İsrail-HƏMAS qarşıdurması fonunda silah bazarında kifayət qədər qıtlıq yaranıb. Ermənistanın əsas məqsədi daxili auditoriyada “Ermənistan itirdiyi silahların yerini doldurmağa çalışır” fikrini formalaşdırmaqdır.

“Yaponiya və Cənubi Koreya ABŞ ilə fəaliyyətlərini sinxronlaşdıran ölkədir. ABŞ-nin Ermənistana verdiyi dəstək Yaponiya və Cənubi Koreyanın da belə etməsi üçün siqnal rolunu oynayır. Güzəştli viza rejminin tətbiq olunması məsələsinə gəldikdə isə Qarabağdan çıxan ermənilərin 30 faizi artıq Ermənistanda yaşamır. Hətta onlar güzəştli viza rejmi tətbiq olunmadan əvvəl ölkəni tərk ediblər. Viza rejmini tətbiq etdikdən sonra isə faiz nisbəti 2 dəfə artacaq. Azərbaycanın da qərb ölkələri, xüsusilə Avropa İttifaqının 10 ölkəsi ilə bizim strateji tərəfdaşlıq haqqında müqaviləmiz var. Həmin ölkələr ilə də ehtiyac yaransa, viza güzəştləri tətbiq edilə bilər”.

Ə.Verdiyev deyir ki, Qərb Azərbaycana qarşı Ermənistanı silahlandırsa belə, biz Fransanın qarşısında bir addım geri çəkilmirik. Ermənistanın silahlanması regionda yeni təhlükələr və təhdidlər yaradır. Son günlərdə atəşkəsin intensiv şəkildə pozulması, ABŞ-Ermənistan birgə təlimləri, Ermənistanın Azərbaycan sərhədləri boyunca Qərbi Zəngəzur istiqamətində yeni hərbi hissələr yaratması Ermənistan tərəfinin yeni eskalasiyaya hazırlaşmasından xəbər verir. Amma heç kim düşünməsin ki, bu hadisələr bizi nədənsə çəkindirir. Biz istənilən ssenarilərə hazırıq. Ermənistanın silahlanması barədə bizim səsləndirdiyimiz bəyanatlar Paşinyan və onun havadarları olan ölkələrə xəbərdarlıq məqsədi daşıyır.

Mədinə Useynova

Son vaxtlar sosial şəbəkələrdə müxtəlif məhsulların qiymət artımı ilə bağlı bir çox fikirlər səslənir. Belə ki, Azərbaycanda 8 ayda illik inflyasiya 1,3 % olub. Gəlin artımlara, eləcə də azalmalara nəzər yetirək.

Avqustda ayrı-ayrı qida məhsullarından daha çox artım uzun və yumru düyünün, mal və qoyun ətinin, kolbasa məmulatlarının, kərə və zeytun yağlarının, limonun, əriyin, xiyarın, sarımsağın, soğanın, kartofun, azalma isə unun, qarabaşaq yarmasının, yumurtanın, günəbaxan və qarğıdalı yağlarının, almanın, armudun, gavalının, şaftalının, qarpızın, yemişin, balqabağın, şirin bibərin, badımcanın, göy lobyanın, süfrə çuğundurunun qiymətlərində müşahidə olunub. Digər qida məhsullarının qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib.

Qeyri-qida mallarından daha çox artım kəsilmiş taxtanın, kərpicin, sementin, zərgərlik məmulatlarının qiymətlərində müşahidə olunub. Digər qeyri-qida mallarının qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib.

Əhaliyə göstərilmiş ödənişli xidmətlərdən artım əsasən xalçaların yuyulması xidmətinin, internet xidmətinin, MDB ölkələri istisna olmaqla hava nəqliyyatı ilə digər ölkələrə beynəlxalq sərnişindaşıma xidmətlərinin, azalma isə hava nəqliyyatı ilə MDB ölkələrinə beynəlxalq sərnişindaşıma xidmətlərinin qiymətlərində müşahidə olunmuşdur. Digər ödənişli xidmətlərin qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib.

Bəs bundan sonra bu cür məhsulların qiymətinin aşağı salınması istiqamətində hansı addımlar atıla bilər?

Mövzu ilə bağlı "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə danışan iqtisadçı-analitik Elşad Məmmədov deyir ki, qiymətlər artandan sonra qiymət artımını şərtləndirən amillər aradan qaldırıldıqda belə, qiymətləri təkrarən əvvəlki vəziyyətə qaytarmaq demək olar ki, mümkün olmur.

“Yəni, qiymətlərdəki artımın səbəbləri aradan qaldırılsa belə, qiymətlərin azaldılması əksər hallarda mümkün olmur. Çünki, ticarət sistemi artıq yeni qiymətlərə öyrəşir və o qiymətlər çərçivəsində ticarət sistemi öz fəaliyyətini davam etdirir. İqtisadiyyatın, ticarət sisteminin öz qaydaları var və həmin qaydalar çərçivəsində biz bunu artıq bazarlardakı qiymət göstəricilərində də müşahidə edə bilərik.

Ona görə də biz əksər hallarda qiymətlərdəki artımın şahidi oluruq, nəinki qiymətlərin azalmasının. O ki qaldı, istiqamətlər üzrə artım olmadan qiymətlərin azalmasına nail olmaq, bunun üçün müvafiq tənzimləyici mexanizmlər olmalıdır”.

İqtisadçı-ekspert qeyd edib ki, antiinhisar siyasəti, kredit resurslarına əlçatanlığın təminatı, investisiyaların artımı ilə bağlı qiymətlərin azaldılmasının əsas şərtləndirici amili daha çox istehsal etməkdir ki, bunun üçün də daha çox investisiyalar olmalıdır.

“Çünki istehsal çoxalanda, qiymətlər tədricən enməyə doğru getməlidir. Belə ki, daha çox məhsul və xidmətin bazara təklif olunması istər-istəməz qiymətlərin azalmasına təkan verməlidir. Ona görə də qiymətlərin azalması ilə bağlı trendlər, investisiyaların artımına söykənməlidir. Qiymətləri hansı istiqamətlər üzrə azaltmaq istəyiriksə, həmin istiqamətlər üzrə məhsul və xidmətlərin istehsal təklifini artırmaq zəruridir”, - deyə E.Məmmədov sonlandırıb.

Aminə Nəzərova

Artıq 8 ildir Bakıda keçirilən "Formula 1" yarışının başlamasına saatlar qalıb. Dünyanın dörd bir yanından Azərbaycana gələn turistlər və paytaxt küçələrində şütüyən yarış maşınları artıq bir neçə ildir ki, küləklər şəhərini bəzəyir.

Bəs "Formula 1" yarışı Azərbaycan iqtisadiyyatına öz təsirini necə göstərir? Hər il bu yarış üçün büdcədən nə qədər vəsait ayrılır?

Mövzu ilə bağlı "Operativ Məlumat Mərkəzi-OMM"-ə açıqlama verən millət vəkili Bəhruz Məhərrəmovun sözlərinə görə, “Formula 1” yalnız idman yarışı yox, bütövlükdə regionun ictimai, siyasi, mədəni həyatına köklü təsir edən ciddi hadisədir. 

“Xüsusən İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Vətən müharibəsində və antiterror tədbirlərində böyük Zəfərinin ardınca regionda münaqişələrə özünün maraqlarının təmini üsulu kimi baxan çoxsaylı qüvvələrin ölkəmizə qarşı qarayaxma kampaniyası apardığı bir dövrdə bu yarışların Azərbaycanda keçirilməsi ölkəmizin informasiya müharibəsində çox ciddi üstünlüyü, habelə reallıqları qlobal mühitə kommunikasiya etmək üçün önəmli imkanı hesab olunmalıdır. Bu mənada, "Formula 1"-ə ilk növbədə ciddi siyasi hadisə kimi yanaşmaq indiki məqamda çox doğru olar. Qeyd etdiyimiz kimi, "Formula 1 " həm də ciddi iqtisadi hadisədir və qlobal miqyasda bu yarışlara artan maraq fonunda Azərbaycanın ev sahibliyi ölkəmizə turist axını, həmçinin otel-qonaqlama xidmət sferasının əlavə canlanması deməkdir”. 

Millət vəkili deyir ki, tədbirin zəngin mədəni proqramı, dünya səviyyəli mədəniyyət və incəsət xadimlərinin yarışlar çərçivəsində Bakıda çıxışı yarış çərçivəsində qlobal mədəni mühitin nəbzinin Bakıda döyünməsi deməkdir. Heç şübhəsiz ki, bu da öz növbəsində Azərbaycana olan diqqət və marağın birmənalı şəkildə artımı ilə nəticələnən prosesdir. "Formula 1" elitar yarış sayılır və yalnız sabit, təhlükəsiz ölkələrdə realizə olunur. Bu mənada, Azərbaycanda "Formula 1" yarışlarının artıq səkkizinci dəfə təşkil edilməsi, Prezidentin də qeyd etdiyi kimi, ölkəmizin sabitlik və təhlükəsizlik adası olmasına dəlalət edir: 

“Bu, qlobal miqyasda Azərbaycana artan uğursuz hücumlar fonunda ölkəmizin real uğuru və Azərbaycanın güc və imkanlarının, habelə əldə olunan sabitliyin təntənəsi deməkdir. "Formula 1"-in təşkili ilə əlaqədar ev sahibliyi edən şəhərdə müəyyən problemlərin meydana çıxması ilə əlaqədar deyilənlərə gəlincə, sirr deyil ki, şəhərin mərkəzində dünyamiqyaslı yarışların təşkili müəyyən məhdudlaşdırmaları zərurətə çevirir. Lakin unutmamalıyıq ki, bu məhdudlaşdırmalar çox qısa zamanı əhatə edir və milli maraqlarımız, habelə qlobal miqyasda artan nüfuzumuzla müqayisədə, ümumiyyətlə, gözə görünmür”.

Saytımıza açıqlama verən digər müsahibimiz iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli də deyir ki, "Formula 1" yarışları kifayət qədər populyardır:

“Dünyada bu yarışın təqribən 500 milyon auditoriyası var. Futbol, tennis və basketboldan sonra “Forumula 1” yarışı auditoriyasına görə dördüncü yerdə dayanır. “Formula 1” yarışları keçirən ölkə turizim baxımından dünyaya açılırsa, əlbəttə oradan qazanc da əldə edir.

“Vəsait məsələsinə gəldikdə isə "Formula 1" yarışlarının keçirilməsinə hər il Azərbaycan 50-80 milyon arası vəsait xərcləyir. Bu, hökumətin hesabatlarında verilir. Amma əldə olan gəlirlər ilə bağlı ayrıca hesabat görmürük. Təbii ki, turistlərin gəlişindən və bilet satışından müəyyən miqdarda gəlir əldə olunur. Amma bununla bağlı ayrıca məlumat verilmir”, - deyə ekspert sonda bildirdi.

Mədinə Useynova